Jarraian , Tecnun -Nafarroako Unibertsitateko Industri Antolakuntza Saileko irakasle Leire Labakak EL DIARIO VASCOn argitaratutako iritzi artikulua erreproduzitzen dugu.

«2010ean Haitiko lurrikarak, 2017an Portugalen izandako suteek edo aste honetan Mallorcan eurite biziek eragindako uholdeek eragindako hondamendiak, hondamendi naturalek gure egun eta garaian duten eragin sozial eta ekonomiko izugarria nabarmentzen dute. Kontziente izan behar dugu hondamendiak gertatuko direla eta horiei behar bezala aurre egiteko prest egon behar dugula.

Aseguruen konpentsazio partzuergoak argitaratutako datuen arabera, Espainian hondamendi naturalen ondoriozko kalte-ordainak ia 3.500 milioi eurokoak izan dira azken 10 urteetan, azken hamarkada honen aurreko 10 urteetan erregistratutakoaren bikoitza. Gainera, gobernu arteko adituen panelak (IPCC) aste honetan aurkeztu duen klima-aldaketaren ondorioei buruzko txosten berriak ohartarazten du munduko batez besteko tenperatura 1,5 gradutik gora igoko dela industria aurreko mailekin alderatuta, neurriak hartzen ez badira. egungo CO2 isurien joera aldatzen duten neurriak. Frogatuta dago tenperaturaren igoera horrek aldaketak sortzen dituela ekosisteman eta meteorologian, muturreko lehorte-pasarte gehiagoren kausa izanik, muturreko euri-aldien areagotzea eta itsasoaren maila igotzea. Horrek guztiak uholdeak, zikloi indartsuak eta ekaitzak izateko arrisku handiagoa eragiten du, baita hotz eta bero aldi luzeak ere.

Horregatik, garrantzitsua da prebentzio eta alerta goiztiarreko neurriak ezartzea, ahal den neurrian, hondamendiak saihestu ahal izateko edo, gutxienez, ahal denean, eragindako kalteak arin ditzakeen neurriak hartzeko aurreikusi ahal izateko. Dena den, ez da beti posible izango zer gertatuko den aurreikusi, Mallorcako uholdearen kasuan bezala, ezta iragarpenak beti zuzenak ere. Orduan, egoera gainezka dagoen eta premiazko erantzun eta susperraldi neurriak hartu behar diren eszenatokien aurrean gaude. Gainera, kontuan izan behar da hondamendi hauek gizartearen ongizaterako ezinbesteko zerbitzuak eskaintzen dizkiguten azpiegitura kritikoetan inpaktuak eragiten dituztela, hala nola energia, ura, osasuna, komunikazioak, komunikabideak, garraioak, etab. Mallorcaren kasuan bezala, errepideen itxierak eta komunikazioen jaitsierak are gehiago larriagotu du muturreko egoera eta erantzun eta berreskuratze ahaleginak zaildu ditu.

Oro har, gizartea gero eta menpekoagoa da oinarrizko azpiegituren oinarrizko zerbitzuen menpekotasuna eta, aldi berean, hauek elkarrengandik gero eta menpekotasun handiagoa dute, hau da, horietako batek huts egiten badu, sistema osoa ahuldu egiten da. Horregatik, oso garrantzitsua da hondamendi batean parte hartzen duten eragile guztiak kontzientziatzea hondamendiak gertatuko direla eta horiei nola aurre egin jakiteko prestatu behar garela haien inpaktuak murrizten saiatuz.

Hondamendien kudeaketa diziplina anitzekoa da, non agente mota ezberdinek esku hartzen duten. Agente guztien koordinazio eta lankidetza egokia beharrezkoa da hondamendiak ondo kudeatzeko. Hala ere, eragile horien izaera asko aldatzen da. Eragile publikoek, hala nola erakunde publikoek eta larrialdi-zerbitzuek, agente pribatuek (aseguru-emaileek eta azpiegitura kritikoen kudeatzaileek, eta, azkenik, herritarrek) zeregin aktiboa dute hondamendien kudeaketan. Talde hauetako bakoitzak eginkizun eta erantzukizun ezberdina du gizartearen ongizatea bermatzeko orduan. Hori dela eta, haien guztien lankidetza ona eta konpromiso handia lortzea erronka bat da. Gaur egun, krisiari erantzuteko eraginkortasuna hobetzen duten lankidetza-ekimen publiko-pribatu batzuk daude. Adibide bat da Gurutze Gorriaren eta Carrefour fundazioaren arteko hitzarmena, hondamendia gertatuz gero gizarteari elikagaiak hornitzeko. Estatu mailan aseguru publiko baten figura ere badugu (aseguruen konpentsazio partzuergoa), hondamendia gertatuz gero, kaltetutakoei aseguru pribatuek estali ezin dituzten kalteak ekonomikoki estaltzen laguntzeko.

Azkenik, ezin ditugu ahaztu talde ahulenak. Gaur egun oraindik hondamendi baten aurrean sentiberago bihurtzen dituzten oztopo asko daude. Esaterako, entzumen urritasuna duen pertsona batek zailtasunak ditu 112 larrialdi zerbitzuarekin telefonoz komunikatzeko, balizko istripu baten berri emateko.

Horregatik guztiagatik, garrantzitsua da eragile pribatu zein publiko eta herritar guztiak jakitea hondamendiak gerta daitezkeela, prebentzio neurriak ezartzea eta eraginkortasunez erantzun ahal izatea, eragindako kalteak gutxituz eta normaltasuna lehenbailehen berreskuratuz».