Hiriak giltzarri izan dira, eta izaten jarraitzen dute, bizi dugun pandemia globalean, arazoaren parte eta konponbidearen parte. SARS-CoV-2 birusak ahuleziak eta behar argiak nabarmendu ditu hiri-ingurune inklusiboagoak, berdeagoak, malguagoak, egonkorrak eta sortzaileagoak eraikitzeko. Etorkizunak beste egoera batzuk ekarriko ditu, garen hiriko biztanle gisa proban jarriko gaituztenak. Horregatik orain adimentsuak izan eta ikasi behar dugu, SMART izan behar dugu bere letra guztiekin.

Urriaren 31n, Hirien Mundu Eguna ospatzen da “hiri hobea, bizitza hobea” lemapean. Duela zazpi urte NBEk ezarri zuen egun hau, hiriek gaur egungo gizarte hiritar nagusiaren ongizatean duten funtsezko eginkizunari ikusgarritasuna emateko. Hiriek espazio, zerbitzu edo kultura desberdinak biltzea eta konektatzea lortzen dute, eta horrek hiri-inguruneak dinamikoak, zirraragarriak eta biziak bihurtzen ditu, baina, aldi berean, zaurgarriak. Hiriko biztanleria elektrizitatea, ura, garraioa, komunikazioak eta elikadura bezalako zerbitzuen menpekotasun handiagoa du, baina herritarrak naturarekin lotzen dituzten espazio irekiak ere eskatzen dituzte. Hiriek ez dute grisa soilik izan nahi azpiegitura aldetik, urdinak eta berdeak ere bai. 

Gure hiriek etxebizitzarekin, klima aldaketarekin, azpiegiturekin, elikadurarekin, osasunarekin, hezkuntzarekin, lanarekin edo segurtasunarekin lotutako eguneroko erronkei aurre egin behar diete; baina baita mundu mailako pandemia hau bezalako eskala handiko krisiak ere. Horrelako gertaerek ikuspegia aldatzen dute, eta hiriak bere burua birpentsatzen du eta biztanleen ongizatea bermatzeko modua aurkitzen du.

UNESCOk hiri adimendun bat bezala definitzen du hiritarren ongizatea bermatzeko gaitasuna duena. Smart city kontzeptua teknologiarekin, eraikin adimendunekin eta konektibitatearekin erlazionatzen dugu. Baina Smart city bat hiri Iraunkorra, Ingurumena, Egokigarria, Erresilientea eta Eraldatzailea ere bada. Egungo pandemiak hiriak eraldatzeko aukera eskaintzen du. 

S for Sustainable rekin, Smart city-ek hiriaren dimentsio desberdinak kontuan hartuta aurrera egitera gonbidatzen gaitu: soziala, osasungarria, segurtasuna eta ekonomikoa. Smart city hiri inklusiboa da, hiritarrengan dauden kultura desberdinak kontuan hartzen dituena eta haiek konektatzen, hobetzen eta bultzatzen dituena. Garapen hori modu integralean, integratuan eta koherentean gauzatu behar da, hiriak etorkizuneko erronkei aurre egiteko ikuspegi iraunkorragoetatik prestatzen dituena, garraiorako zero emisioko teknologia erabiliz, negozio eredu berritzaileak, ekonomia zirkularra edo azpiegitura berdeak erabiliz. Adibidez, Kopenhagen, Nordhavn auzoan, sentsoreak jarri dituzte eraikinetan energia kontsumoaren datuak biltzeko, erabilera aztertzeko eta hobekuntzak aztertzeko.

Ingurumenaren M- rekin, zerbitzuen, azpiegituren eta berdeguneen arteko oreka bilatuz. SARS-CoV-2k ezarritako mugek hiriek ingurumenean duten eragin negatiboa bezalako alderdiak nabarmentzen dituzte. Zentzu horretan, mundu osoko hirietako airearen kalitatearen adierazleak nabarmen hobetu ziren berrogeialdian zehar. Smart city batek, Amsterdam edo Gasteiz bezalakoak, garraio jasangarriaren erabilera sustatzen du, eta mugikortasun arrazionalagoa izateko diseinatuta dago, non distantziak laburtzen diren. Urbanizazio banatuak, komunikazio sare onek eta garraio azpiegitura egokiek erraztuko dute. 

Adaptable-ren A- rekin, Smart city-ak espero eta ustekabeko egoeretara egokitzeko gaitasuna du. Pandemiaren kasuan, hiri-inguruneen egokitzapena funtsezkoa izan da krisiari hobeto erantzuteko. Errepideak edo eraikinak bezalako azpiegiturak, publikoak zein pribatuak, diseinuaz gain beste helburu batzuetarako erabili dira. Espainiako hiri askok oinezkoentzako errepideak dituzte jendetza saihesteko edo hotelak ospitale bihurtu dituzte pandemia garaian.

R for Resilient- ekin, Smart city bat sortzen diren egoeretara egokitzen ez ezik, normaltasun egoera arintzeko eta mantentzeko gai da. Horretarako, hiri-inguruneek krisiei arrakastaz aurre egin ahal izateko mekanismo eta baliabide egokiak izan behar dituzte. Hau da, zerbitzuaren jarraipena eta berreskurapena bermatzen duten azpiegitura eta zerbitzu fidagarriak eta sendoak izatea. Baita azpiegitura berdeak sustatzea eta hornikuntza-kateak indartzea eta laburtzea tokiko kontsumoaren alde eginez. Esaterako, Rotterdam hiriko hainbat eraikin lotzen dituen sare termikoa garatzen ari da, haien artean beroa eta hotzaren banaketa optimizatzeko, karga adimenduna duten aparkalekuak edo kaleko argiteria eraginkor eta adimentsua lortzeko.

Azkenik, Transformadora T- rekin, Smart citiek elkargune gisa balio dute, beste hiri eta herri batzuekin sare-ardatz gisa jardunez. Bere erronka efektu eraldatzaile hori inklusiboa izan dadin eta aukera berdintasunaren alde eta ingurumenarekiko errespetua eta loturaren alde egitean datza. Pandemiak hiriei eta naturarekin duten loturari buruzko eztabaida berpizten du eta bizimodu jasangarriagoak sustatzen dituzten espazio osasuntsuak izateko beharra.