Duela egun batzuk Ingeniaritzako Emakumeen Nazioarteko Eguna ospatu zen. Hainbat izan ziren garapen sozialean zeresan handia izan duten emakumeen biografia zabaltzen zuten hezkuntza zentroak, eta etorkizuneko belaunaldietan bokazio eta lurrun erreferentzia gehiago piztuko dituztelakoan nago. 

Gero eta enpresa gehiagok eskatzen dituzte profil teknikoak. ADEGIk egin berri duen ikerketa batek Gipuzkoako enpresen ia %90 ingeniaririk gabe dagoela adierazi zuen. Izan ere, pandemiak aldaketak ekarri ditu lan-munduan, sektore eta profil asko kaltetuak izan diren eta osasungintza edo teknologia bezalako industrietako profesionalen eskaerak gora egin du. 

Errealitate honek bi aukera eskaintzen dizkigu ingeniaritza sektoreko profesionalentzat, eta baita Ingeniaritza Eskoletako irakasleentzat ere, nire kasuan bezala, beren etorkizunarekin ilusioa duten ikasle gazteak prestatzeko aukera baitute. 

Lehen erronka gizarteak gure lana eskatzen duela arduraz hartzea litzateke. Ingeniaritzaren ahalmen eraldatzailea ulertzen duten eta hura erabiltzen dakiten gizon-emakumeen ezagutza behar du. Eta noski, elkarrekin egiten dutela, aniztasuna eta osagarritasuna beti aberasgarriak direlako. 

Bigarren erronka ingeniaritzaren alderdi soziala ikusaraztea da, gero eta neska-mutiko gehiagok, eta, beraz, gazte gehiagok, horren aldeko apustua egin dezaten. Uste dut denbora luzez oker lotu garela laborategi batean isolatuta egotearen edo makina batekin eskuak zikintzearen ideiarekin, kanpoko munduarekin harreman handirik gabe eta gizartean eragin zuzenik gabe. Gainera, "pertsona bakartiaren" ideia faltsu honek are gehiago eragiten dio emakumezkoen kolektiboari ingeniaritza aukera gisa kontsideratzeko orduan.  

Covid-19ak asko irakatsi digu zentzu honetan. Pentsa dezagun iazko martxoan lehertu zenetik gure bizitzak aldatu dituen pandemiaz. Ingeniaritza elikagaiak garraiatzeko sistema logistiko guztietan egon da, enpresen, supermerkatuen edo kliniken lan txandak optimizatzean. Diziplina anitzeko taldeetan eta herrialde ezberdinetako profesionalekin elkarlanean irtenbide medikoak garatu zituzten ingeniarien kasu ugari ikusi ditugu. Ingeniaritza berez erakargarria da, baina kontatzen jakin behar dugu, ikastetxeetara eta familiengana iristen jakin, eta horretan ari garela uste dut.   

Gaur egun ingeniaritza ikasten ari diren emakumeen batez besteko kopurua, Eurostaten azken ikerketaren arabera, %30era iristen ez den arren, emakume zientzialari eta ingeniari gehien dituen EBko herrialdeetako bat gara. Zehazki, %49,3rekin. In Tecnun Azken urteotan bilakaera bat ikusi dugu eta emakumezkoen %40 gara gure gradu edo masterren bat ikasten.  

Hezkuntzak ezinbesteko papera betetzen du horretan, gizarte eraldaketarako palanka nagusia baita. Benetako erronka da neska-mutilek txikitan erreferentziatzat duten pertsonengan zientzia eta teknologiarekiko interesa sustatzea, hau da, oro har, gurasoak eta haurtzaindegiko irakasleak baitira. Ingeniaritza asmamenetik dator eta definitzen gaituena ideia hori produktu edo soluzio batean itzultzeko gaitasuna da. Guraso eta hezitzaileen papera funtsezkoa da eta ia 3 urte dituztenetik izan dela esatera ausartuko nintzateke. Beldurrak gainditzen, trebetasunak eta sormena garatzen hasten direnean, eta noski, haien erreferenteek irakasten ari direnetik gidatzen direnean.  

Bi urte daramatzagu Emakumeak Zientzian-en antolakuntza-batzordean, hiriko ikerketa-zentro ezberdinen ahaleginari esker abiatutako ekimena. Helburua emakume zientzialarien lana ikusaraztea da (orain arte batez ere gizonak nagusi ziren mundua), baita lurrun-karrerarekiko maitasuna sustatzea ere bai mutilen zein nesken eta gazteengan. Horretarako, zientzia-lantegi praktikoak antolatzen dira eta ikus-entzunezko edukiak sortzen dira, gero eskolek beraiek klaseetan erabil ditzaketenak. Zientzia eta teknologiaren alorrean lan egiten duten emakumeek euren esperientzia ikasle gazteagoei helarazten diete, haietan ikusi beharreko adibide bat ikus dezaten. Jendeak gure buruari begiratzeko ispilu bat behar du, baikortasuna ematen diguna eta asko ditugu.   

Gainera, uste dut inork ez duela nahi edo ez duela interesik sentitzen ezagutzen ez duen horretan. Eskoletara joaten garenean ikusten dugu batxilergoko ikasleek ingeniaritzaren inguruko jakin-mina dutela, baina ez dute ondo ulertzen zer egiten dugun. Beharbada karrera korapilatsu gisa ikusten dute, adimentsuenen eskura eta aukera profesional itxaropentsuekin. Duela gutxi sartu genuen Tecnun hastapen saioak batxilergoko 165 ikaslerekin. Laborategietan praktikak egin zituzten eta taldeka deskubritu zituzten ingeniaritzaren adar desberdinak, zerk bereizten dituen eta zerk batzen dituen. Eta horrek guztiak bakarrik (edo, gehienez ere, makina batekin lagunduta) lan egiten dugun ideia faltsu horrekin hausten lagundu zien.   

Uste dut helarazi behar dugun mezua Sara Gómez Martínek, Ingeniaritza Errege Akademiako Emakumeak eta Ingeniaritza Proiektuko zuzendariak dioena: “Aurreko mendeetan ingeniaritza makinan zentratu zen, baina ingeniaritza XXI. fokua pertsonan eta bere bizi-kalitatea hobetzean jartzen du”. Indartu dezagun bere alde soziala.